Teknomerkez
TR EN ES
Konular

Osilatörler ve Çeşitleri

Yazar: Nadir Yüksel
Tarih: 17.12.2005
Türkçe

OSİLATÖR

TANIMI: İstenilen frekans ve dalga şeklinde elektiriksel titreşimler üreten geri beslemeli amplifikatörlerdir.

KULLANIM ALANLARI

Televizyon, radyo, telsiz, AM alıcılar, AM vericiler, FM alıcılar ve FM vericiler gibi sistemlerde kullanılır. En önemli kısmını oluşturmaktadır.

OSİLASYON: Yükselteç devresinin çıkışından yapılan pozitif geri besleme salınım yapar. Buna osilasyon denir.

Osilatörler önceden belirlenmiş frekansta osilasyon yapabilmesi için frekans tespit cihaz ihtiyaç vardır. Frekans tespit cihazı filitre devresi olup İstenilen frekansı geçirir, istenilmeyen frekansı bastırır.

Osilatörlerde aranan en önemli özellik frekans kaymamasıdır.

FREKANS KAYMASININ BAŞLICA NEDENLERİ

1- Besleme gerilimindeki değişmeler.
2- Mekanik sarsıntılar.
3- Isı değişimi.
4- Yük değişimi.
Başlıca nedenleridir.

OSİLATÖR ÇEŞİTLERİ

SİNÜS DALGA OSİLATOR


Şekil 1a

Yüksek frekansta sinyallerin üretildiği osilatörler, paralel kondansatör ve bobinden oluşur. Şekil 1a’da görüldüğü gibi kondansatör şarj edilip bobine paralel bağlanırsa, kondansatör bobin üzerine deşarj olur. Bobin etrafında manyetik alan oluşturur. Kondansatör deşarj akım ile ters yönde şarj olarak manyetik alanı söndürür. Şarj olan kondansatör tekrar deşarj olarak bobin etrafında manyetik alan oluşturur. Kondansatörün bobin üzerine şarj ve deşarjı bobin ve kondansatörün değeri ile orantılı olarak bir sinüs eğrisi şeklinde sinyal üretir. Rezonans devresinde bir miktar direnç bulunduğundan sinüs dalgası giderek küçülecektir. Şekil 1b’de görüldüğü gibi Bu küçülmenin önüne pozitif geri besleme ile geçilir.

Şekil 1b

SİNÜS DALGA OSİLATÖR

Şekil 1c: Sinüs dalga osilatör

Şekil 1c’de RC faz kaymalı osilatör olarak çalışan ve çıkışında 1KHz’lik sinüs dalga formunda sinyal üreten devre görülmektedir. RC faz kaymalı osilatörde, transistörün kollektöründeki sinyalin fazı, her bir RC hücresi ile kaydırılmaktadır. Bu faz kaydırma işlemi sonucu çıkıştan girişe pozitif geri besleme sağlanarak osilatörün sürekli titreşmesi sağlanır. Devre P1 trimpotu çıkış frekansını, P2’de çıkış sinyalinin genliğini ayarlar.

KARE DALGA OSİLATÖR

Şekil 2a: Kare dalga osilatör

Devre özellikle dijital devrelerde, sayıcılarda v.b. saat (clock) devresi olarak kullanılabilir. 50 K ohm ayarlı direnç ile 3 nolu uçtaki çıkış sinyalinin frekansı ayarlanır.

Şekil 2b Kare dalga osilatör

Devre kare dalga osilatör devresidir. Çıkış sinyali, 2Vp-p genliğe ve 1KHz frekansa sahip kare dalga üretir. Devre iki kısımdan oluşmaktadır. Birinci kısım NAND kapıları ile yapılmış flip-floptur. İkinci kısım ise yine NAND kapıları ile yapılmış tetiklemeli flip-floptur. Devrede kullanılan 100 K ohm’luk ayarlı direnç yardımı ile çıkış sinyalinin frekansı ayarlanır.

ÜÇGEN DALGA OSİLATÖR

Şekil 3: Üçgen dalga osilatör

Devrede OP1 schmitt tetikleyici, OP2'de integral alıcı olarak çalışmaktadır. OP1çıkışında kare dalga elde edilir. İntegral alıcı olarak çalışan OP2 girişine uygulanan kare dalga sinyalleri, üçgen dalga sinyale çevrilir. Devredeki 2,2 Mohm’luk ayarlı direnç ile çıkış sinyalinin frekansı ayarlanabilir.

KARE, ÜÇGEN, SİNÜS DALGA OSİLATÖR

Şekil 4: kare, üçgen, sinüs dalga osilator

Devre standart OP-AMP olan 741 ile yapılmış ve değişik dalga şeklinde sinyal üreten osilatordür. Devrede A1 OP-AMP’la yapılmış multivibratör olarak çalışır ve çıkışında kare dalga sinyal alınır. A2 kazancı 10 olan bir integral alıcıdır. OP-AMP’lı multivibratör çıkışından aldığı kare dalga sinyali, çıkışında üçgen dalga sinyaline çevirir. A3 kazancı 1 olan integral alıcıdır. Girişindeki üçgen dalga sinyalinin şeklini sinüs dalga şekline yaklaştırır. A4 ise faz çeviren yükselteçtir. Sinüs dalga şeklindeki sinyal bu devre çıkışından alınır.

Yorumlarınız

mehmet - 21.12.2005
cok iyi . tv ve radyo cd hakında tamir bilgilerinde anlatırsanız benimicin iyi olur....kalite ciyazlar
ÇETİN - 15.02.2006
Sayın hocam 1c resimdeki sinüs dalga osilatörü invertör devresinde sağlıklı çalışırmı.
badqueen - 15.02.2006
piv 16f84 de kullanılan osilqatörler nelerdir acaba öğrenebilrmiyim bilen varsa yazsın lütfen çok acil help me
ayse - 06.03.2006
osilatörler konusu ama bana osilatörlerin transistörlü konusu lazım.öğrenciyim acele gönderirseniz çooooooooooooooook sevinirim.İYİ ÇALIŞMALAR
mehmet - 26.03.2006
hocam nerde testere dişi acele gönderin
sabri - 11.04.2006
opa-mp'ın ceşitleri calısması türlerı bunları sızın adresnızde aramak ıstıyorum bunların hepsını yollarsanız sevınırım bıraz acele edersenız sevınırım
metebatu - 14.04.2006
acaba elinde 100MHz veya 150 MHz osilatör devresi olan var mı?Mailime gönderebilirsiniz.
gürkan - 17.05.2006
selam.ben osilatörlerle ilgili bitirme odevı hazırlıyorum.bana daha acık sekılde ve osilatörlerın cesıtlerı, devre semalarıyla gonderebılırmısın
emre - 18.05.2006
kare dalga osilatörleriyle ilgili geniş kapsamlı bir yazı lazım bulan eğer varsa hemen göndfersin çok laaazım lütfen??
gökhan - 03.08.2006
osilatör devresi yanıp sönen bir cihazdır araç ve gereçler 100mf, 1k drenç, 100k drenç
gökhan - 03.08.2006
ayarlı osilatör devrelerinde 1 adetpot,2adet100mf kondansitör,1adet1Kdrenç,1adet led bulunur pot sayesinde yararlanarak ışığın hızını ayarlayabiliriz. devredeki lehimlerin kulanışlı bir şekilde olmasına özen göstermeliyiz.
isa - 10.09.2006
ben isa sıtaj yopıyom ama staj için devre bulamadım yardımcı olursan sevinirim
süleyman - 15.12.2006
slm ben ktü 3 sınıf ögrencisiyim bana 'transistörün anahtarlama elamanı olarak çalışması'konusu çok acele lazım sizde varsa ana msn me yollarmısınız.
Ekrem Şenyıldız - 17.12.2006
Çift kanallı pals üreteci arıyorum.İki fazlı tristorlü redresor için kullanacağım.
saliha - 24.12.2006
aradıgımı kadar açıklayıcı değil
ömer sağlam - 09.01.2007
ya burada osilatör namına doğru düzgün bişey yok lütfen daha çok bilgi istiyoruz??????????!!!!!!!!!!!!!111
ş.okan KAYA - 19.02.2007
sayın hocam şekil 1c sinüs dalga osilatörü sağlıklı çalışırmı yada benim o dersi geçmek için daha basit sinüs dalga osilatörü göderirseniz sevinirim fazla vaktim yok geç kaldım en kısa zamanda olursa çok sevinirim sayın hocam
şazi - 28.03.2007
kullanıldığı yerler bölümünde AM,FM ALICI vericisi diye bahsedilmiş şemayla örnek verebilirseniz biz bilmeyenler için faydalı olacağını düşünüyorum.saygı ve sevgilerimle
Recep AKKAYA - 29.04.2007
Manyetik alan oluşturmada gerekli olacak Bir osilatör devresi hazırlamak istiyorum. Bana yardımcı olursanız çok sevinirim.Bir devre çizimi gönderirseniz müteşekkir kalırım. En azından bir devre hazırlamada bana ışık tutacak. Selamlar...
serdar - 12.05.2007
ark bunların değişik tip ler i bu kdar mı
fatih - 28.06.2007
çok güzel bi başlangıç konuyu daha basite indirerek anlatırsanız iyi olur diye düşünüyorum
serdar - 06.09.2007
coook tesekkur ederim odevimi yaptım sayenizde,
sezgin - 07.09.2007
boyle bır sıte hazırladıgınız ıcın cok tesekkur ederım sızın sayenızde staj odevımı yaptımve unv mezun oluyorum.
yaşar - 30.10.2007
bu derw gercekten çalışıyormu ödev olarak yapacam güme gitmiyelim arkadaşım kare üçgen sinüs için konuşuyorum similasyonda sadece kare dalga mükemmel çünkü
HaSeL - 19.12.2007
Sa benimde 1 Khz üreten ve bu üç dalgayo veren bi osilatör projem var.Bu devre 1Khz üretirmi Lütfen Yardım edin !!??
yusufkaya - 21.01.2008
slm hocam benim telsiz frekansında bir alıcı yaptım ve yayını alabilmem içinde 62.113 mhzlik kristale ihtiyacım var hocam kristal piyasada bulun muyor bunun için ne yapmalıyım kristal yerine sinüs üretecek başka bir devre kursam çalışırmı sizde varsa bana bir devre ğöndere bilirmisiniz
salih - 13.02.2008
güzel araştırma hoşuma gittti .derslerimde bana yardımcı oldu
emre - 19.04.2008
Devreler çok güzel ve faydalı. Bunun için çok teşekkür ediyorum. Fakat birkaç soru sorcam. Bu ayrı ayrı olan osilatör devrelerinde genliği artırıp frekans aralığını değiştirebilmemiz için nelere dikkat etmeliyiz. Uyguladığımız gerilimi artırıp çıkış formunu bozmadan aynı frekasta sinyali alabilirmiyiz? Birde kaymalı osilatördeki R direncini artırıp azaltarak frekans ayarını istediğimiz aralıkta yapabilirmiyiz? Cvp verirseniz çok sevinirim. Tşekkürler...
serdar çankaya - 14.02.2009
çok yararlı bir site bu meslekten emekli olmuş birteknisyen olarak benimde ilgimi çekmiş bulunuyor ,daha dikkatlice inceliyorum hem alylı hemde okulunu bitirdim kırkdört seneden sonra benide talebelik günlerime götürdü bu siteyi yapanlar emeği geçenlere çok teşekkür ediyorum.
çağla dinçer - 28.04.2009
osilatörlerden elde edilen sinyali nasılizleriz? lütfn yardmcı olurmusunuz?
onur karaca - 28.06.2009
araçların kilometrelerinde ve devir saatlerinde kullanmak üzere kare dalga üretecine ihtiyacım var ilgilenirseniz çok sevinirim,şimdiden teşekkürler.
erhan - 11.07.2010
allah sizden razı olsun çalışmalarınızda başarılar dilerim

Bir yorum ekleyin

İsim:
E-posta:
Yorumunuz:
Güvenlik Kodu:
 
Tüm alanları doldurmak zorunludur. Yorumunuz kontrol edilince yayınlanacaktır. E-posta adresi yayınlanmaz.
İzin verilen html etiketler (tag): <p><div><b><strong><i><u><del><hr><sup><sub><br>