Gerilim Katlayıcı Devreler - Çoklayıcılar

Kondansatörlü filtre devresi üzerinde yapılacak bir değişiklik, doğrultulmuş gerilimin tepe değerinden daha büyük gerilimlerin elde edilmesine imkan verir. Bu tip devrenin kullanımı, transformatör geriliminin tepe değeri düşük değerde tutulurken, tepe çıkış geriliminin, doğrultulmuş gerilimin tepe değerinin iki, üç, dört veya daha fazla katına yükseltilmesini mümkün kılar.

Gerilim Çiftleyiciler:

Yarım dalga gerilim çiftleyici (ikiye katlama devresi) şemasında, transformatörün uçlarındaki pozitif gerilimin yarım saykılı boyunca, C1 kondansatörünü doğrultulmuş tepe gerilimine (Vm) kadar dolduran senkonder diyotu D1 iltimdedir, D2 diyotu tıkamadadır. Sekonder geriliminin negatif yarım saykılında, D1 diyotu kesimdedir ve C2 kondansatörünü dolduran D2 diyotu iletimdedir.

Gerilim Üçleyici, Dörtleyici veya Daha da Çoklayıcılar:

Bu çoklayıcılarda aslında katlama sayısı arttırılarak yüksek voltajlar elde edilebilir. Dörtleyici, beşleyici veya onikileyiciler de aynen ikileyicinin tekniği ile çalışır. Şekilde görülen dizini devam ettirirseniz. istediğiniz katlamaya kadar çıkarabilirsiniz.

6 Kat Gerilim Katlayıcı Devre

Yukarıdaki devrede girişi alternatif akım kaynağına bağlayınız. Bir trafonun sekonderi olabilir. Diyotları 1N4007 kullanabilirsiniz. Kondansatörleri ise kutupsuz olarak 100nF, 470nF, veya 1uF kullanabilirsiniz. Aşağıda resim yukarıdaki devre şemasının uygulanmasıdır. Kondansatörlerin voltajı ise girişteki voltaj değerini karşılayacak bir değer olsun. Mesela 25 voltluk trafo kullanırsanız 63 voltluk polyester kondansatör kullanırsanız yeterli olur. Yukarıdaki şemalar bilgilendirme amaçlı olarak verilmiştir. Devreyi denemek için kutupsuz kondansatör kullanınız.

6 kat gerilim katlayıcı devrenin uygulama resmi:

 Resmi büyük görmek için tıklayınız.

Parça Listesi:

D1-D6: 1N4007
C1-C6: 1uF 63V polyester kutupsuz kondansatör

Açıklama:

Ayrıca, girişte alternatif akım uygulayınız. Pil gibi doğru akım ile bu devrede istediğinizi elde edmezsiniz.

Notlar:
Bazı arkadaşların gönderdikleri e-maillerde, devreden verim bekledikleri anlaşılmaktadır. Bu devre ile bir cihaz çalıştırma imkanı akım düşüklüğü nedeniyle pek mümkün değildir. Hatta değişik ölçü aletlerinde oluşturdukları yük farklılığından dolayı ölçülen voltajlarda değişik değerler alınabilmektedir. Bir kaç uygulama devresi gördüm fazla değil, mesela; "220V pirimerli ve 100V sekonderli trafoyla 10 kat yükselterek elde edilen 1000 voltluk arkla ozon tedavisi yöntemi ile saç dökülmesini önleyen devre" gibi (LAFAYET GAZETESİ). Bu tür devreler, kendi başlarına, denemek ve tatmin olmak için çok güzel ama verimlilik için yetersiz devrelerdir.

Katlama sonucunda elde edilen yüksek voltaj tehlikeli olabilir. Benim ölçü aletim bozulmuştu.

(Bu yazı 1 Haziran 2023 tarihinde güncellendi.)

Bu yazıyı PDF dosya olarak indirmek için tıklayınız.